Kalıtımsal Transtretin Amiloidoz (hATTR) Nedir?
Transtiretin proteini, başta karaciğer olmak üzere koroid pleksus, ince bağırsak ve retinal pigment epitelinden üretilir ve A vitamini ile tiroksinin (T4) taşınmasından sorumludur. TTR geninde meydana gelen mutasyonlar sonucu dengeli yapısını kaybeden protein, çözülemeyen amiloid fibrillere dönüşür. Mutant TTR proteini, doğal tetramer formundan ayrışır, toksik bir işlev kazanır ve çeşitli doku ve organlarda toplanır. Genetik geçişli bir hastalık olan herediter transtretin amiloidoz (hATTR) Bir ebeveynde varsa, her çocuğun hastalığa neden olan genetik varyantı alma şansı %50’dir.
Dünya genelinde toplam 50.000 hATTR hastası olduğu tahmin ediliyor. Hasta tanı aldıktan sonra ortalama yaşam süresi 4.7 yıl olarak belirtilmiştir.
Kalıtımsal Transtretin Amiloidoz Klinik Semptomları Nelerdir?
Periferal Sensor-Motor Nöropati
-
Nöropatik ağrı
-
Parestezi
-
Kas güçsüzlüğü
-
Bilateral Karpal Tünel Sendromu
-
Yürüme güçlüğü
Otonomik Nöropati
-
Ortostatik hipotansiyon
-
Üriner retansiyon
-
Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları
-
Seksüel disfonksiyon
-
Terleme anormallikleri
Gastrointestinal Semptomlar
-
Diyare
-
Bulantı
-
Kusma
-
Açıklanamayan kilo kaybı
Kardiyovasküler Semptomlar
-
Aritmiler
-
İletim anormallikleri
-
Kalp yetmezliği
Hastalığın erken safhalarında klasik yakınmalar, alt ekstremite distallerinde belirgin duyu kaybı, parestezi ve nöropatik ağrılardır. Ancak hastalığın ilerlemesi ile motor ve otonom tutulum da tabloya eklenmektedir.
Kalıtımsal Transtretin Amiloidoz’da Tanı
Herhangi bir organda amiloid birikimi —–> Amiloid tiplemesi: Kütle spektrometrisi (altın standart) veya immünohistokimya —–> hATTR amiloidozunun genetik doğrulaması
Kalıtımsal Transtretin Amiloidoz’da Değerlendirme Testleri:
-
NCS/EMG (Sinir Ölçüm Testi)
-
NIS değerlendirmesi
-
QST (Kantitatif Duyusal Test)
-
Ter Bezi Testi (QSART; kantitatif sudomotor akson refleksi testi)
-
Yara ve Deri Biyopsisi
Kalıtımsal Transtretin Amiloidoz’da Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
-
TTR Tetramer Stabilizatörleri
-
RNA Interferans(RNAi) Tedavisi
*Kaynak:
1. Çakar et.all. Turk J Neurol 2017;23:105-111;
2. Hawkins et al. Ann Med 2015;47:625-38;
3. Mohty et al. Arch Cardiovasc Dis 2013;106:528-40;
4. Conceição et al. J Peripher Nerv Syst 2016;21:5-9.
5. Shin, Robinson-Papp. Mt Sinai J Med 2012;79:733-48; 5. Swiecicki et al. Amyloid 2015;22:123-31
6. Gertz MA, et al. Brain Behav. 2019;00:e01371.
